Özvatan hakkında

İLÇENİN TARİHİ

 

İlçede bulunan en eski yerleşim yerlerinin Kızılırmak kenarında bulunan Harsanız ve Zırha Kaleleri olduğu ve bunlarında Eti (Hitit)’lere ait olduğu bilinmektedir. O dönemlerde halkın bu bölgede madencilik ve ticaretle uğraştığı öğrenilmiştir. M.Ö. 430 yıllarında Zırha Kalesi’nin Roma topraklarına katıldığı yörede Roma medeniyetinin izleri görülmektedir. Kayseri Kültür Araştırmacılarının 1967 yılında yapmış olduğu araştırmada M.S.300-600 yıllarına ait mezar taşlarında Türk isimlerine rastlanmıştır. Bölgeye ilk gelen Türk aileleri Kasım Çelebi, Dikboynuz, Hıdır Kahya, İbrahim Oğulları, Mustafa Paşa aileleridir. Özvatan’daki ilk yerleşim yeri Kale Mahallesi olmuştur. Yöre Yozgat Sancağına bağlı iken “Kaleköy” şeklinde haritaya geçmiştir. 1890-1900 yıllarında Özvatan (Çukur) Muncusun’ a (Şimdiki ismi ile Güneşli) merkez köy konumunda olduğu ve 1924 yılında da Selanik muhacirlerinin Çukur’ a yerleştirildiği görülmektedir. Özvatan,1956 yılında Belediye (Nahiye), 09.05.1990 yılında 20523 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak 3644 Sayılı Kanun ile ilçe olmuştur. İlçe ismi Çukur-Özvatan olarak değiştirilmiştir.

 

COĞRAFİ YAPI

 

İlçe engebeli coğrafi yapıya sahip olup, etrafı dağlarla çevrilidir. İlçede bozkır iklimi özellikleri vardır. İlçede su potansiyeli ve kaynakları yeterlidir. İlçe engebeli araziye sahip olduğundan var olan su kaynaklarından sulama suyu olarak faydalanamamaktadır. İlçede bulunan en yüksek dağ Toros dağlarının devamı niteliğinde bulunan Akdağ olup, yüksekliği 2233 metredir. İlçenin diğer yerleşim yerleri ile mülki sınırlarını oluşturan Kızılırmak Nehri ilçe için her açıdan önem taşımaktadır. Ayrıca ilçe ortasından geçen Öz Deresi de mevcut su kaynaklarındandır. Özvatan ilçesi Kayseri ilimizin 75 km. kuzey-doğusunda yer almış olup, Doğuda Sarıoğlan İlçesi, Batıda Felahiye İlçesi, Güneyde Bünyan ve Merkez Kocasinan İlçeleri, Kuzeyde Yozgat İl sınırları ile çevrilidir. İlçenin yüzölçümü 206 km2, rakımı ise 1350 dir. En düşük arazi oranı ise orman ve fundalık alandır. İlçenin ciddi bir şekilde ağaçlandırılmaya ihtiyacı vardır.

Özvatan İlçesinin bozkır iklimi özellikleri vardır. Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve kar yağışlıdır. Bölge genelde İç Anadolu’ya has karasal step iklimine sahip olsa da İlin diğer yerleşim yerlerine göre yayla iklimine sahiptir. Ortalama yıllık yağış miktarı 600 mm. Civarındadır.

İlçenin su potansiyeli ve kaynakları yeterlidir. İlçe genellikle engebeli bir araziye sahip olduğundan var olan su kaynaklarından sulama suyu olarak faydalanma imkanı bulunmamaktadır. İlçede mera sahaları, genel arazi oranına göre her ne kadar geniş görünüyorsa da bitki örtüsü çeşitliliği açısından zayıftır.

İlçenin diğer yerleşim yerleri ile mülki sınırlarını oluşturan Kızılırmak Nehri İlçe için her açıdan önem taşımaktadır. Ayrıca ilçenin içerisinden geçen Öz Dere de ilçedeki mevcut su kaynaklarındandır.

 

İDARİ YAPI

 

İlçede yerel yönetimleri oluşturan 2 belediye ve 4 köy bulunmaktadır. Merkez Belediyesi 1956 yılında kurulmuş ve 11 mahalleye, Küpeli Belediyesi de 1992 yılında kurulmuş 3 mahalleye sahiptir. Bu belediye ve köylerin ilçe merkezine uzaklıkları aşağıda gösterilmiştir.

2000 Yılı Nüfus Sayımı sonuçlarına göre merkez nüfusu 7.105, kasaba ve köylerin nüfusu 3.377 olup, toplam nüfus 10.482’dir. ilçe merkezinde bulunan kısım nüfusun %68’ini oluştururken,kasaba ve köylerde ise %32’lik kısmı oturmaktadır. Yıllık nüfus artış hızı şehir merkezinde binde –8.03, köylerde ise –20.03 olup, toplamda ise 12.05 nüfus azalması görülmektedir.

 

 

EKONOMİK YAPI

 

İlçe ekonomisinde hayvancılık en önemli faaliyettir. Hayvanların besi ve süt yemi ihtiyacını karşılamak amacıyla İlçe merkezinde Özvatan Kaymakamlığı Köylere Hizmet Götürme Birliği’ne ait yem fabrikası kurulmuştur. Bu fabrika ile tarım ve hayvancılık önemli ölçüde gelişecek ve ilçe ekonomisi canlılık kazanacaktır. Ayrıca süt ürünlerini üreten bir mandıra mevcuttur. İlçede büyükbaş ve küçükbaş hayvan üretimi yapılmaktadır.

İlçe ekonomisinde tarım da önemli faaliyet dallarında biridir. Mevcut nüfusun % 60’ı geçimini tarımdan sağlamaktadır. Tarımsal üretim büyük oranda kuru tarıma dayanmakta olup, yetiştirilen ürünler içerisinde hububat (Buğday) ağırlıklı sayılmaktadır.

İlçenin Sanayisi olmayıp, halkın çoğunluğu büyük çapta olmasa da hayvancılıkla uğraşmakta olup, ticari kazancı yok denecek kadar azdır.

 

HAYVANCILIK

 

Büyükbaş  ve küçükbaş havyan  yetiştiriciliği yapılmaktadır.Özvatan’da iklimin bozkır olması sebebi ile meraya hayvan çıkışları Mayıs  ayında olur ve Eylül gibi sona erer.Özvatan’da 1 mandıra yer almakta ve halkın ürettiği sütten süt mamulleri  üretmektedir.

Özvatan’da 2 tane resmi Veteriner Hekim bulunmaktadır.Veteriner Hekimler sayesinde hayvanlar daha sağlıklı olmaktadır.

İlçemizde bulunan Hayvan Varlığı   ( Mart 2007 )

   Büyükbaş Hayvan Varlığı         

            Yerli Irk                                  :             375
            Melez                                     :           1420
            Kültür Irkı                               :           1015
            Toplam                                   :           2810

    Küçükbaş Hayvan Varlığı              

            Koyun                                     :           4575
            Keçi                                        :           1200
            Kümes Hayvanları Varlığı
            Tavuk(Yumurta) Varlığı              :           3000
           
    Arı Kovanı Varlığı(Faal )  

           Kovan Sayısı(Fenni)                :             550   
           Kovan Sayısı(Karakovan)         :               20

 

İlçe ekonomisinde hayvancılık en önemli faaliyettir. Hayvanların besi ve süt yemi ihtiyacını karşılamak amacıyla İlçe merkezinde Özvatan Kaymakamlığı Köylere Hizmet Götürme Birliği’ne ait yem fabrikası kurulmuştur. Bu fabrika ile tarım ve hayvancılık önemli ölçüde gelişecek ve ilçe ekonomisi canlılık kazanacaktır.

 

TARIM

 

İlçemizde karasal step ikliminin hakim olması engebeli topografya, rakımının 1350 m olması, İlçenin yüksek kesimleri ile alçak kesimleri arasında (Akdağ-Kızılırmak Vadisi) yaklaşık 300 m kot farkı nedeniyle arazi yapısının yüksek oranda meyilli olması nedenlerinden dolayı tarımsal ürün çeşidi sınırlı olmakta ve verim de düşük olmaktadır. Karasal iklimden dolayı yıllık yağış 400 mm civarında ve ya ğış rejimi düzensizdir. Bu da tarımsal üretimi olumsuz yönde etkilemektedir. Mevcut su potansiyelini sulama suyu olarak istifade oranı çok düşüktür. Mevcut su potansiyelinin harekete geçirilerek üretimin artırılması bent ve kanallarının yapımı ile mümkündür. İlçemizde bu yöndeki açığın giderilmesi gerekmektedir.
            İlçe sınırları içerisindeki mera alanları geniş olup bitki deseni ve çeşitliliği ve gerek hayvancılık gerekse arıcılık için optimum seviyededir. Ancak hayvanların erken ilkbaharda meralarda kritik periyotta otlatılması nedeniyle mera ot kalitesini bozmakta bu da verimi düşürmektedir. Bu nedenle mera ıslah projelerinin faaliyete geçirilmesi gerekmektedir. İlçemizdeki tarım işletmeleri aile işletmeleri şeklinde olup ortalama işletme başına 60 dekar (Büyük oranda susuz) tarım arazisi, 6 parça tarım arazisi, 3 adet büyükbaş, 20 adet küçükbaş düşmektedir. Bu oranlar AB ülkelerinin oldukça gerisindedir. Bu yapı tarımsal üretimde düşük verimlilik ve maliyet artışına yol açmakta, bu da üretilen ürünlerin pazarlanmasında sıkıntılara yol açmaktadır.
            İşletmelerin büyük oranda aile işletmesi şeklinde olması tarıma sermaye aktarımını güçleştirmektedir. Öz kaynak yetersizliğinin açılacak uygun faiz oranlı kredilerle kapatılması gerekmektedir.
            İlçemizde çiftçi teşkilatlanması ve örgütlenmesi zayıftır. İlçemizde 1 adet 1423 sayılı Tarım Kredi Kooperatifi mevcuttur. Ayrıca Tarımsal Kalkınma Kooperatifi kurulmuştur. Ancak 50X4 (Süt Sığırcılığı) proje kapsamında yatırım gerçekleşmemiştir. Ziraat Odası ve diğer çiftçi örgütlenmelerinin sağlanması gerekmektedir.

 

SOSYAL YAPI

 

Özvatan Belediye Spor kulübü adıyla 2. Amatör Kümede oynayan 1 futbol kulübü bulunmaktadır. Bu kulübün 25 adet lisanslı sporcusu bulunmaktadır .İlçenin 1 adet spor sahası bulunmakta ise de yeterli donanımda değildir. İlçe merkezinde bir Halk Kütüphanesi bulunmaktadır.

İlçe genelinde konut sorunu bulunmamaktadır. Sosyal yaşantı imkanlar dahilindedir. Özvatan Şenlikleri Yılın Temmuz ayı sonunda yapılarak festival havasına dönüştürülmüştür.

Sanayi ve iş istihdamı olmadığından işsizlik hat safhadadır. Bu nedenle çok göç vermekte olup, önlem alınmadığı taktirde her geçen yıl bu göçün şehirlere akacağı aşikardır.

 

KÜLTÜR

 

İlçe kültür merkezinde 1 Halk Kütüphanesi bulunmaktadır. Bu kütüphanedeki kitap sayısı 5893 olup, 31.12.2005 tarihi itibariyle kayıtlı üye 36 kişidir.

Mimari Zenginlikler ;

Kaleler :

İlçemizde Romalılardan kalmış bulunan Harsanız ve Zırha Kaleleri bulunmaktadır. Bu kalelerden Zırha Kalesinin mağara turizmine elverişli olup, olmadığına dair bir araştırma Antalya dan getirilen mağara uzmanlarına 1995 yılında yaptırılmış ve yeterli sonuç alınamamıştır.

Camiler :

Kavaklı ve Taslık köylerinde bulunan camilerimizin Bizans döneminden kaldığı ve kiliselerden camiye dönüştürüldüğü bilinmekle beraber bu yapıların yapılış tarihleri bilinmemektedir.

Kaplıca ve İçmeceler :

Kermelik köyü yakınlarında halen değerlendirilmemiş olan bir termal su kaynağı mevcuttur. Bu kaynağın 1995 yılı içinde yaptırılan tahlilleri neticesinde içme ve kullanma suyuna uygun olmadığı iddia edilmiş ise de halk arasında halen kullanılmakta ve bazı şifaları ihtiva ettiği söylenmektedir. Tekrar incelenmesi yararlı olacaktır. Yine ayni köye yakin bir yerde soda ihtiva eden bir kaynakta mevcuttur.

Din Hizmetleri :

İlçede 10’ u ilçe merkezinde ve 6 si köy ve kasabada olmak üzere, toplam 16 cami bulunmaktadır.